Begrip van Palliatieve Sedatie
Palliatieve sedatie is een medische handeling waarbij het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase opzettelijk wordt verlaagd. Het doel is het verlichten van ondraaglijk lijden dat niet op andere maniere te behandelen is.
Inhoudsopgave
Vormen van sedatie
Er zijn drie vormen van palliatieve sedatie:
- Continue palliatieve sedatie
- Acute palliatieve sedatie
- Intermitterende palliatieve sedatie
Bij continue palliatieve sedatie wordt het bewustzijn permanent verlaagd tot aan het overlijden. Acute palliatieve sedatie wordt toegepast in noodsituaties. Intermitterende sedatie is tijdelijk en kan worden onderbroken.
De arts beoordeelt of palliatieve sedatie geïndiceerd is volgens de richtlijn palliatieve sedatie. Hij of zij gebruikt sedativa (slaapmedicatie) om het gewenste bewustzijnsniveau te bereiken.
Palliatieve sedatie is geen vorm van euthanasie. De patiënt overlijdt aan de onderliggende ziekte, niet door de sedatie. Het verschilt ook van palliatieve zorg, die gericht is op symptoombestrijding zonder bewustzijnsverlaging.
De diepte van de sedatie wordt afgestemd op de ernst van het lijden. Bij ernstige symptomen kan diepe sedatie nodig zijn. De arts streeft naar de lichtst mogelijke vorm van sedatie die het lijden adequaat verlicht.
Uitvoering van Palliatieve Sedatie
Palliatieve sedatie vereist zorgvuldige voorbereiding, nauwkeurige toediening en continue monitoring. Het proces omvat besluitvorming met naasten, het kiezen van geschikte medicatie en het observeren van de patiënt voor optimaal comfort.
Voorbereiding en Besluitvorming
De huisarts of specialist bespreekt palliatieve sedatie met de patiënt en naasten. Dit gebeurt wanneer refractaire symptomen onbehandelbaar zijn en het overlijden binnen twee weken wordt verwacht.
Voorlichting over het verloop en de gevolgen is essentieel. De arts vraagt toestemming aan de patiënt of diens vertegenwoordiger. Bij twijfel kan een consultatieteam palliatieve zorg worden ingeschakeld.
De KNMG-richtlijn en een beslisboom helpen bij de indicatiestelling. Het team documenteert de beslissing zorgvuldig in het medisch dossier.
Toedienen en Doseren
Midazolam is het meest gebruikte middel voor palliatieve sedatie. Bij onvoldoende effect kan levomepromazine worden toegevoegd.
De arts bepaalt de startdosering op basis van de patiënt’s conditie. Meestal wordt gestart met een bolus, gevolgd door continue toediening via een subcutane katheter of infuus.
Opioïden worden apart gegeven voor pijnbestrijding. De verpleegkundige dient de medicatie toe volgens het voorschrift van de arts.
Monitoring en Aanpassing
Het team observeert de patiënt nauwlettend na de start van de sedatie. Ze letten op tekenen van comfort en bewustzijnsdaling.
De dosering wordt aangepast op basis van de reactie van de patiënt. Het doel is een rustige, diepe slaap zonder tekenen van ongemak.
Verpleegkundigen signaleren veranderingen en overleggen met de arts. De familie wordt betrokken bij de observaties en geïnformeerd over het verloop.
Onderscheid met Andere Vormen van Zorg
Palliatieve sedatie verschilt van andere zorgvormen in de laatste levensfase. Het is belangrijk om de unieke kenmerken en toepassingen te begrijpen.
Verschillen tussen Euthanasie en Sedatie
Euthanasie en palliatieve sedatie zijn fundamenteel verschillende concepten. Bij euthanasie wordt het leven actief beëindigd op verzoek van de patiënt. Palliatieve sedatie verlaagt het bewustzijn om lijden te verlichten, zonder het levenseinde te bespoedigen.
Euthanasie vereist een specifiek verzoek van de patiënt en strikte wettelijke procedures. Sedatie wordt toegepast bij onbehandelbare symptomen in de stervensfase. Het doel is comfortverbetering, niet levensbeëindiging.
De levensverwachting speelt een cruciale rol. Euthanasie kent geen tijdsbeperking, terwijl sedatie meestal wordt ingezet als het overlijden binnen twee weken wordt verwacht.
Palliatieve Zorg in breder Perspectief
Palliatieve zorg omvat een breed spectrum aan ondersteuning voor patiënten met een levensbedreigende aandoening. Het richt zich op symptoombestrijding, psychosociale en spirituele zorg.
Sedatie is slechts één onderdeel van palliatieve zorg. Andere interventies zijn:
- Pijnbestrijding met medicatie
- Behandeling van benauwdheid en onrust
- Ondersteuning bij angst en emotionele problemen
- Begeleiding van naasten
Palliatieve zorg streeft naar maximale levenskwaliteit, waarbij sedatie een laatste redmiddel is bij refractaire symptomen.
Belang van Kwaliteitskaders en Richtlijnen
Zorgvuldige toepassing van palliatieve sedatie vereist duidelijke richtlijnen. Het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg biedt hiervoor een essentieel raamwerk.
Belangrijke aspecten in de richtlijnen zijn:
- Indicatiestelling voor sedatie
- Beoordeling van refractaire symptomen
- Communicatie met patiënt en naasten
- Keuze en dosering van medicatie
- Monitoring tijdens sedatie
Deze kaders waarborgen de kwaliteit en ethische toepassing van sedatie. Ze bieden houvast voor zorgverleners bij complexe beslissingen in de laatste levensfase.
Regelmatige evaluatie en bijstelling van richtlijnen zijn noodzakelijk om aan te sluiten bij nieuwe inzichten en maatschappelijke ontwikkelingen.